Asset Publisher
Pomniki przyrody
Pomniki przyrody to zwykle pojedyncze okazy przyrody ożywionej bądź nieożywionej. Najczęściej występującymi w lasach pomnikami przyrody są najstarsze i największe drzewa. W 2012 r. mieliśmy ich w całej Polsce już prawie 11 tys., z czego 8,5 tys. stanowiły właśnie drzewa.
Na terenie Nadleśnictwa Brzozów znajduje się 17 pomników przyrody. Przeważają pojedyncze drzewa.
- Jd – szt.1 – leś. Niewistka
- Md – szt.1– leś. Przysietnica
- Db – szt.5 – leś. Przysietnica, Podlesie, Trepcza
- So – szt.2 – leś. Niewistka, Grabownica
- Jś – szt.1 – leś Tyrawa Wołoska
- Bk – szt.4 - leś. Tyrawa Wołoska,
- Lp – szt.1 – leś. Dobra Występują także dwie wychodnie skalne „Mały Kamień" (leś. Bykowce)i „Duży Kamień" (leś. Bykowce).
Asset Publisher
Pamięć ukryta w kamieniu.
Pamięć ukryta w kamieniu.
W dniu 29 września, w brzozowskim lesie miała miejsce ceremonia prezentacji oznakowania cmentarza żydowskiego.
Podczas uroczystości zaprezentowano tablicę informacyjną usytuowaną na potężnym głazie piaskowca, tuż przy wejściu na cmentarz. Na tablicy, w kształcie nawiązującym do macewy , czyli tradycyjnej formy nagrobka żydowskiego, znajduje się inskrypcja w języku polskim i hebrajskim oraz nowoczesna forma upamiętnienia w postaci kodu QR, odsyłającego do szerszej charakterystyki nekropolii w Brzozowie, umieszczonej na portalu zabytek.pl.
Cmentarz został upamiętniony w ramach programu „Oznakowanie cmentarzy żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej” realizowanego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ceremonia natomiast realizowana była we współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. W ramach lokalnej współpracy organizatorami uroczystości było Nadleśnictwo Brzozów, na gruntach którego znajduje się cmentarz, a także instytucje zaangażowane w propagowanie kultury, budowanie relacji społecznych i upamiętnianie historii: Towarzystwo Przyjaciół Brzozowa Zdroju, Muzeum Regionalne im. Adama Fastnachta w Brzozowie oraz Brzozowski Dom Kultury.
Ceremonię poprzedzały warsztaty edukacyjne prowadzone przez edukatora Muzeum POLIN, zaznajamiające dzieci i młodzież Szkoły Podstawowej nr 1 w Brzozowie z zapomnianą historią miasta, a także elementami kultury i tradycji żydowskiej.
W samej ceremonii uczestniczyli goście: Naczelny Rabin Górnego Śląska, rabin Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Narodowego Instytutu Dziedzictwa a także przedstawiciele lokalnych władz samorządowych, dyrektorzy szkół oraz instytucji i stowarzyszeń działających na terenie powiatu. Mimo niesprzyjającej aury w wydarzeniu brały udział także dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Brzozowie. I to nas wszystkich: organizatorów i gości niezwykle cieszyło, ponieważ to właśnie młode pokolenie buduje swoją tożsamość i będzie przekazywać pamięć o historii miejsc swoim następcom.
Ceremonia realizowana jest w ramach projektu „Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe” (Komponent IV Sąsiedzi: przedmioty, ludzie, opowieści; Priorytet 2 Program opisu i oznakowania wybranych cmentarzy żydowskich), możliwego dzięki grantowi udzielonemu Muzeum POLIN przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszu EOG oraz przez budżet krajowy.
Cmentarz położony jest na granicy Brzozowa i Starej Wsi. Co ciekawe, o jego istnieniu podają zapiski i wspomnienia brzozowskich Żydów, brak jest natomiast wskazań co do jego lokalizacji choćby na starych mapach katastralnych. Cmentarz używany był najprawdopodobniej w XIX wieku. Dotychczas nie odnaleziono dokumentów archiwalnych dotyczących nekropolii. Istnienie cmentarza odkryto zaledwie kilka lat temu. Na terenie leśnym odnaleziono wówczas także fragmenty macew, czyli płyt nagrobnych, z napisami w języku hebrajskim. Wtedy też fundacja Heritage Foundation for Preservation of Jewish Cemeteries (HFPJC) i Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego ogrodziła i oznakowała teren. W 2022 roku dzięki współpracy Narodowego Instytutu Dziedzictwa i Nadleśnictwa Brzozów cmentarz został oznaczony pamiątkową tablicą. Ceremonia prezentacji oznakowania wraz z poprzedzającymi ją warsztatami edukacyjnymi jest swego rodzaju ukoronowaniem procesu odzyskiwania pamięci o cmentarzu.